Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII xác định: “Tập trung hoàn thiện và triển khai thực hiện tốt các chính sách dân tộc trên tất cả các lĩnh vực, nhất là các chính sách đặc thù giải quyết những khó khăn của đồng bào DTTS. Tạo sinh kế, việc làm, định canh, định cư vững chắc cho đồng bào DTTS, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới. Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030". Đây được xem là kim chỉ nam để triển khai thực tiễn các chương trình trình MTQG tại các địa phương đi vào thực chất và hiệu quả.

Tổng kết Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2025.

Triển khai thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025, tỉnh Hà Giang có 10 dự án và 12 tiểu dự án, gồm: Giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt; quy hoạch, sắp xếp, bố trí ổn định dân cư ở những nơi cần thiết; phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp, phát huy tiềm năng, thế mạnh của các vùng miền để sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị; đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu, phục vụ sản xuất, đời sống trong vùng đồng bào DTTS và miền núi; phát triển giáo dục đào tạo nâng cao nguồn nhân lực; bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS và phát triển du lịch; chăm sóc sức khỏe nhân dân, nâng cao thể trạng, tầm vóc người DTTS và phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em; thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em; đầu tư phát triển nhóm dân tộc rất ít người, nhóm dân tộc còn nhiều khó khăn; truyền thông, tuyên truyền, vận động trong vùng đồng bào DTTS và miền núi. Các nội dung, tiểu dự án, dự án thành phần, các nội dung hỗ trợ, đầu tư của tiểu dự án, dự án phù hợp với nhu cầu của địa phương và nhân dân vùng đồng bào DTTS trên địa bàn.

Tổng số nguồn vốn thực hiện Chương trình giai đoạn 2021-2025 là trên 6.844.795 triệu đồng, trong đó: Ngân sách Trung ương 6.390.495 triệu đồng còn lại là vốn đối ứng của địa phương và các vốn khác. Kết quả giải ngân Chương trình tính đến nay đạt 73,15% kế hoạch giao.

Kịp thời, quyết liệt trong chỉ đạo, điều hành

Ngay sau khi có Quyết định phê duyệt Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025 của Thủ tướng Chính phủ. Trên cơ sở các quy định, văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương. Tỉnh Hà Giang đã chủ động, kịp thời ban hành các hệ thống văn bản hướng dẫn, chỉ đạo, tổ chức triển khai nghiêm túc, quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi trên địa bàn tỉnh Hà giang theo đúng chủ trương, tinh thần chỉ đạo của Trung ương. Ban hành quy chế hoạt động của Ban Chỉ đạo; phân công nhiệm vụ cho các cơ quan, đơn vị phụ trách theo dõi, hướng dẫn thực hiện tại các địa phương; ban hành Quy định nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn ngân sách nhà nước thực hiện các chương trình; quy định về cơ chế lồng ghép nguồn vốn; quy định về nội dung hỗ trợ, mẫu hồ sơ, trình tự, thủ tục lựa chọn dự án, kế hoạch, phương án trong thực hiện các hoạt động hỗ trợ phát triển sản xuất; ban hành các quy định trong tổ chức thực hiện quản lý đầu tư xây dựng theo cơ chế đặc thù; quy định về lập, phê duyệt và giao kế hoạch thực hiện các chương trình MTQG giai đoạn 5 năm và hằng năm. Cùng với đó, công tác truyền thông, thông tin, tuyên truyền vận động được chỉ đạo triển khai tích cực; công tác kiểm tra, giám sát Chương trình được thực hiện thường xuyên…

Tác động và hiệu quả đầu tư của Chương trình

Qua hơn 4 năm triển khai thực hiện, với sự vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, chính quyền các cấp, Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025 đã cơ bản hoàn thành các chỉ tiêu Nghị quyết của BTV Tỉnh ủy đề ra; huy động, phát huy mạnh mẽ vai trò, sức mạnh của cả hệ thống chính trị và toàn dân. 

Phát triển kinh tế nhờ chính sách hỗ trợ từ các chương trình MTQG của hộ dân ở Hà Giang.

Thông qua việc triển khai các dự án thành phần đã giúp nhiều hộ dân có việc làm, thu nhập ổn định, vươn lên trong phát triển kinh tế; nhiều công trình sau khi đưa vào sử dụng đã phát huy được hiệu quả thiết thực, đáp ứng được nhu cầu, nguyện vọng của nhân dân, từng bước hoàn thiện cơ sở hạ tầng tại vùng sâu, vùng xa, tạo điều kiện cho nhân dân phát triển sản xuất, ổn định đời sống; thông qua việc đầu tư, xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng đã góp phần giúp cho nhiều địa phương thực hiện phấn đấu hoàn thành tiêu chí xây dựng nông thôn mới, nhất là các tiêu chí về giao thông, thủy lợi, phòng chống thiên tai,…

Tỷ lệ hộ nghèo vùng đồng bào DTTS giảm bình quân 5,38% đạt và vượt 1,38% (so với Nghị quyết 4%/năm), các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn giảm trên 6%/năm, đạt so Nghị quyết 6%/năm; tốc độ tăng trưởng kinh tế vùng DTTS bình quân ước đạt 7%/năm; 100% số xã đã có đường ô tô đến trung tâm được rải nhựa hoặc bê tông; 98,07% thôn bản có đường ô tô đến trung tâm được cứng hóa; 93% đồng bào DTTS được sử dụng nước sạch hợp vệ sinh đạt so với Nghị quyết; 90% thôn, tổ dân phố vùng đồng bào DTTS có nhà văn hóa, nơi sinh hoạt cộng đồng, trong đó 59,5% số thôn có đội văn hóa, văn nghệ (câu lạc bộ) truyền thống hoạt động thường xuyên, có chất lượng. Tỷ lệ lao động người DTTS qua đào tạo đạt 61,2% đạt so Nghị quyết 60%. Tỷ lệ huy động trẻ 5 tuổi đi mẫu giáo đạt trên 99%; tỷ lệ huy động trẻ 6 tuổi vào học lớp 1 đạt trên 99%; tỷ lệ huy động trẻ 6 -14 tuổi đến trường đạt 99%; đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi đạt chuẩn phổ cập THCS mức độ 1; 100% cơ sở y tế xã, phường đạt chuẩn quốc gia về y tế…

Có thể nói, Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi đã tác động tích cực đến đời sống của người dân nơi biên cương cực Bắc. Diện mạo nông thôn có nhiều đổi mới, hạ tầng kinh tế - xã hội được quan tâm đầu tư, kinh tế phát triển, chuyển dịch đúng định hướng. Công tác y tế, giáo dục được quan tâm, đầu tư cơ sở vật chất cơ bản đáp ứng nhu cầu giảng dạy, học tập; trạm y tế xã thực hiện tốt các hoạt động chăm sóc, bảo vệ sức khoẻ ban đầu cho nhân dân, việc bảo tồn truyền thống văn hóa của các dân tộc, xóa bỏ những hủ tục, tập quán lạc hậu, xây dựng nếp sống văn minh được nhân dân đồng tỉnh ủng hộ; tỉnh hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo, đời sống vật chất, tinh thần của người dân ngày càng được cải thiện và nâng lên; đồng bào các dân tộc trên địa bàn tỉnh luôn đoàn kết, nỗ lực phấn đấu vươn lên, tham gia tích cực trong công tác xây dựng Đảng, hệ thống chính trị và khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn thế trận an ninh nhân dân vững chắc tại địa bàn chiến lược, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, biên giới…

Theo Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Phan Huy Ngọc, chính sách hỗ trợ thiết thực và hiệu quả từ Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi đã giúp đời sống của các dân tộc tỉnh Hà Giang được cải thiện, nhân dân ngày càng tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, cấp ủy, chính quyền địa phương; góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, chỉ tiêu nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Kết quả đạt được khẳng định rõ nỗ lực lớn, quyết tâm mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị; góp phần quan trọng giúp nhân dân phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống; phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và từng địa phương; tạo tiền đề để tỉnh Hà Giang tiếp tục triển khai hiệu quả Chương trình giai đoạn 2026-2030. Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi là “bệ đỡ” giúp đồng bào Hà Giang thoát nghèo.

Phấn đấu thực hiện giải ngân đạt 100% kế hoạch vốn năm 2025 

Phát huy kết quả đạt được, các cấp, ngành, địa phương của tỉnh Hà Giang tiếp tục triển khai nhiệm vụ còn lại của Chương trình trong năm 2025. Trong đó, tập trung, quyết tâm, quyết liệt, nỗ lực cao nhất trong triển khai thực hiện nhiệm vụ trên tinh thần "5 rõ": rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời gian, rõ kết quả. Tiếp tục tham mưu triển khai thực hiện có hiệu quả các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, phấn đấu hoàn thành cao nhất các mục tiêu theo Nghị quyết số 25-NQ/TU ngày 27/4/2022 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy đề ra. Tiếp tục triển khai thực hiện các dự án, tiểu dự án thuộc Chương trình, phấn đấu đến 31/12/2025 giải ngân 100% kế hoạch vốn đã được UBND tỉnh giao

Đề xuất nội dung Chương trình giai đoạn II: Từ năm 2026 đến năm 2030

Đề xuất nội dung Chương trình giai đoạn II, tỉnh Hà Giang xác định, sau khi có văn bản hướng dẫn của Chính phủ và các Bộ, ngành Trung ương. Sở Dân tộc và Tôn giáo phối hợp với các đơn vị kịp thời tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo triển khai rà soát, xây dựng đề xuất các mục tiêu cụ thể; dự kiến về cơ cấu, nội dung các dự án thành phần và nguồn vốn của Chương trình; đề xuất các cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Chương trình giai đoạn 2026-20230 đảm bảo sát với tình hình thực tiễn của từng địa phương.

Tin tưởng rằng, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành quyết liệt của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh và sự nỗ lực quyết tâm của cả hệ thống chính trị và nhân dân các dân tộc trên địa bàn tỉnh, cùng với việc xác định mục tiêu, định hướng phù hợp, Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS  kỳ vọng sẽ tiếp tục phát huy hiệu quả trong vùng đồng bào DTTS và miền núi ở tỉnh Hà Giang trong giai đoạn tiếp theo. Đến năm 2030 sẽ trở thành tỉnh phát triển khá trong khu vực Trung du miền núi phía Bắc theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII đề ra.